zaterdag 22 september 2012

Over mensen en profeten

Het droevige lot dat elke profeet wacht is het ontstaan van volgelingen. Nietzsche heeft de contradictie van het geloof het beste verwoord in Ecce Homo als hij stelt "wie mij volgt heeft mij nooit begrepen". De weg die de gelovige gaat, gaat zelf nergens heen. Zodra hij betreden wordt eindigt de weg.

Theologie heeft vele gezichten. En de laatste daarvan is technologie.

zondag 26 augustus 2012

Silent sorrow on Tranquility Base

Als ooit de mensheid door een catastrofe wordt getroffen en zijn beschaving tot stof vergaat, dan kan het gebeuren dat millenia later de naam Armstrong als hemelgod in mythen tot leven komt zoals ooit de oude sumerische godin Inanna.

Bedankt Neil.

maandag 13 augustus 2012

Once upon a time in the west

Er is een oude legende die verhaalt van een geliefde keizer die ooit het westeuropese grondgebied beschermd had tegen herhaalde invallen van barbaarse stammen. Hij versloeg de legers van koning Chnodomar, dreef de stammen terug tot ver achter de Rijn en zorgde ervoor dat verschillende generaties in vrede en welvaart konden leven. Toen hij stierf door een daad van verraad geloofde men dat hij niet werdelijk dood was. Hij slaapt, zo luidt de legende, onder een berg en wordt bewaakt door de draak van zijn huis. En zal ooit het westen in gevaar zijn, dan zal hij opstaan om de Rijn te verdedigen.

Ik heb je genoeg aanwijzingen gegeven: Wie was deze keizer? Waar was zijn keizerrijk?

28.27345,30.377841: Kinderen van Duin

Vanaf de laatste ijstijd tot aan het begin van het egyptische Oude Rijk is de sahara lange tijd groen en vruchtbaar geweest. Een savanelandschap, begroeid met acaciabomen, waar grote groepen krokodillen, nijlpaarden, olifanten en giraffen leefden. Van grote hoogte zijn nog steeds de opgedroogde rivierarmen te zien als de bloedvaten van een organisme - van slagaders tot haarvaten.


Toen de verwoestijning begon en de mensen samentrokken in de Nijldelta ontstond de noodzaak van georganiseerd bestuur. Een relatief grote groep mensen moest samenleven op een klein gebied met als kritische succesfactor het beheer van het water. Deze omstandigheid vormde de voorwaarde voor het ontstaan van de monumentale faraoh cultuur. Een rigide organisatie met een despotisch bestuur, bezield door belangrijke religieuze noties.

Paradoxaal genoeg kan door de huidige opwarming van de aarde de moesson heel spoedig terugkeren in dit gebied. In een tijdbestek van enkele generaties kan de sahara omvormen van zandduinen tot groene heuvels. Welke ironie dat het verstoken van fossiele brandstoffen die worden opgepompt uit de diepte van de woestijn uiteindelijk de hoofdoorzaak is voor de herschepping van die woestijnwereld tot vruchtbaar paradijs.

En welk lot bestuurt ons bestaan?

Millenia van faraoh dynastieën temidden van de 'verwoestijnende' wereld hebben de weg vrijgemaakt voor het islamitisch kalifaat. Maar wat doet de herschepping van het land straks met de religie?

zaterdag 30 juni 2012

Verlichting/Illuminati: endspiel

Wat doe je als je de macht wilt behouden die je af moet staan. Je geeft de macht aan het volk en bepaalt de mogelijkheden waaruit gekozen kan worden. En dat is precies wat het ancien régime gedaan heeft vlak voordat het achter de coulisse van de geschiedenis verdween. Aan deze kant van het toneel spreken we van de periode van de Verlichting; aan de andere kant noemen de betrokken het zelf de Orde van Illuminati.

De methode is simpel. Voor de illusie van keuze maak je gebruik van een semantisch spel met begrippen als revolutionair, liberaal, democraat, socialist, conservatief, republikein, communist en nog veel meer. Elk begrip is als een kaart uit de tarot, gespeeld aan een tafel die wij niet zien. Wat wij wel zien is slechts de uitkomst van het spel, de kaarten die op tafel liggen. Dat is waar de media zijn ingestapt.

Het zijn deze kernbegrippen die uit de franse revolutie naar ons toe zijn gekomen die de schijn van onderscheid in stand houden, maar waarvan de set van betekenissen moeiteloos verschuift van het ene kamp naar het andere en weer terug tot ze uiteindelijk bezwijken aan de overvloed van inhoud en alleen nog een ceremonieel doel dienen: hypnose van de massa om te geloven in haar eigen macht. De ondankbare taak van de pratende hoofden van de media.

Maar zodra je de kaarten niet meer van elkaar kunt onderscheiden heeft spelen geen zin meer. Met de implosie van de politieke kernbegrippen stort en politieke systeem zelf in en ontstaat een nieuw maatschappelijk model met zijn eigen machtsverhoudingen. Grote kans dat een oude vriend aan de deur van de geschiedenis klopt, en als hij wordt opgedaan zal alles voor lange tijd anders worden: het heerlijk of feodaal stelsel. In feite is het kapitalisme zodra het overstapte op het principe van ongedekte leningen dit stelsel al binnengetreden.

Toch zegt dit alles niets over de integriteit van de spelers die aan tafel zitten.

zondag 8 april 2012

Smells like teen spirit

Zoals het geweten verdrongen wordt door wetten, zo nemen werkprocessen en discipline de plaats in van nieuwsgierigheid. En formats die van creativiteit. Het is daarom dat 'jeugd' de levensfase is van onschuld en vernieuwing; dan ben je nog onaangedaan door wetten, processen en formats. Laat staan dat discipline je iets zegt.

Maar aan het eind wint de entropie. Dat geldt voor beschavingen, stromingen en individuele levens. De mens als jongere vindt zijn oorsprong in Goehte's Werther. In de daarop volgende Sturm und Drang periode vocht de jeugd zich een weg naar de top. Maar zodra de jongere in de jaren 20 van de vorige eeuw werd ontdekt als sociaal-economische doelgroep is een ontwikkeling ingezet die aanvankelijk leidde tot het ongedachte hoogtepunt van de jongerencultuur in de rock and roll en die onherroeppelijk het einde van het jeugdige moest inleiden in de formats van de mode.

Op het hoogtepunt lonkt altijd de diepte van het einde. Maar is de val vanaf de top niet het tragische en erotische lot van de jongere?
En het einde sluit weer aan bij het begin. Zijn Werther en Kurt Cobain niet een en dezelfde persoon?

Aan de basis van de vermarkting van de jeugd staat Edward Bernays. Bernays was een neef van Freud. Hij was de eerste die de lessen van zijn oom toepaste op het grote Amerikaanse publiek met als doel de manipulatie van de massa.

vrijdag 30 maart 2012

In blijde verwachting

Een tijdje terug verklaarde Bram Moszkowicz bij Pauw en Witteman dat hij als gevolg van zijn tragische familieverleden de verdediging van de democratische rechtstaat boven alle andere dingen stelt. Alternatieve samenlevingsvormen hebben om aan de macht te komen en te blijven niet zelden naar systematisch geweld gegrepen. Zijn voorkeur voor de democratische rechtstaat verklaart de bereidheid van Moszkowicz om zelfs de meest gore idioot te verdedigen. Bram deelt dit uitgangspunt met de meeste strafpleiters van ons land. Het is de contradictie van de rechtstaat: om de onschuldigen te beschermen moeten de schuldigen verdedigd worden.

Meer moeite hebben diezelfde strafpleiters, en om nu begrijpelijke redenen, met de verdediging van leden van dictatoriale overheden wier misdaden een ideologische basis hebben. Door deze stellingname impliceren Moszkowicz en collega's dat individueel geweld minder slecht is dan systematische geweld: de moordenaar die handelt op basis van economische motieven of uit perferse lustgevoelens of wraak, zo'n dader is meer verdedigbaar dan de commandant van een eenheid die een ideologische zuivering doorvoert in opdracht van een junta.

Wat Moszkowicz cs gemakshalve vergeet is dat de misdaden in bijvoorbeeld het derde rijk, ten minste wat het motief van de daders betreft, ook gepleegd zijn uit wraak over een ongelijke welvaartsverdeling en door dezelfde soort verdorven personen als het geval is bij individueel geweld.

Het tragische probleem is dat de achtergrond van de daad voor het slachtoffer niets uitmaakt. De democratische rechtstaat heeft om reden van bovenstaande contradictie noodgedwongen meer oog voor de dader dan voor het slachtoffer. Om onschuld an sich te beschermen staren we ons blind op de verdediging van de misdadiger in plaats van ons de vraag te stellen hoe we de misdaad kunnen voorkomen. Onderhand is voldoende duidelijk dat een misdadige inslag overerfbaar is en armoede en sociale achterstand de kans op een criminele toekomst vergroot. Daarnaast heeft de morele armoede van de zakelijke elite aangetoond dat ook rijkdom geen garantie is voor een goede opvoeding. Als we de focus willen verleggen naar het voorkomen van misdadige potenties kan dat alleen als we kiezen voor systematische geboortebeperking die gebaseerd is op onderzoek naar de particuliere, biologische en sociaal-economische wenselijkheid van de zwangerschap en de morele dimensie van de aanstaande ouders.

maandag 26 maart 2012

De steen der wijzen: hart van goud

De fascinatie van de mens voor goud is te herleiden tot onze wordingsgeschiedenis. Het veranderen van ijzer of lood in goud is binnen de alchemie altijd de metafoor geweest voor de veredeling van de mens. Gouden sierraden en zelfs het moderne verschijnsel van bladgoud in een droevig jongerendrankje verwijzen naar de belofte van een eeuwige jeugd - in feite een bijzonder soort onsterfelijkheid.

De vraag is hoe en wanneer wij de waarde van goud hebben geleerd. Op Egyptische hiërogliefen uit de regeringstijd van Koning Chefren wordt voor het eerst verwezen naar goud als munt. Meer waarschijnlijk is deze functie veel ouder. In ieder geval heeft goud voordat het de functie van betaalmiddel kreeg gefungeerd als garantie voor de waarde van andere betaalmiddelen. Al in het oud-Babylonische rijk gold graan weliswaar als muntsysteem maar werd goud gebruikt om de waarde van het graan te garanderen. Dit was een eerste vorm van de gouden standaard.

De functie van betaalmiddel of garantie daarvan heeft goud behouden tot ver in de 20ste eeuw. Meer dan 45 eeuwen lang garandeerde goud de stabiliteit in opeenvolgende beschavingen - uiteindelijk zijn er maar 3 voorwaarden voor een rechtvaardige samenleving: een stabiele munt, het geweten - en niet juridisch spitsvondigheid - als basis voor de rechtspraak en een krachtig leger.

Met het loslaten van de gouden standaard in 1973 kwam voor het eerst in ten minste 45 eeuwen een einde aan de rol van goud. Van de juistheid van dit besluit zijn onderhand weinig economen meer overtuigd. Op vergelijkbare wijze markeert het verdwijnen van het geweten in de rechtspraak voor veel rechtsfilosofen het einde van het recht.

donderdag 15 maart 2012

Requiem

Het leven is zo ontzagwekkend in zijn terloopse geweldadigheid en zo hartverscheurend in zijn schijnbare onverschilligheid dat je je alleen staande kunt houden als je goed voor ogen houdt dat alle dingen eindig zijn en Jezus op ons wacht.

dinsdag 21 februari 2012

Marx 2.0

Marx zal in ten minste 2 opzichten gelijk krijgen. De kapitalistische wereldstrijd van allen tegen allen mondt in een nabije toekomst uit in een communistische wereldorde. Via de mondialisering en haar nivellering van alle productiemiddelen zijn we ons al aan het voorsorteren. De financiële crisis is de - al of niet gemaakte - driver van onze richting in dit economische sorteervak. Economische mobiliteit krijgt hierbij een nieuwe betekenis. Dit is zijn eerste gelijk.

Het tweede gelijk van Marx betreft zijn kijk op religie: "Die Religion ist der Seufzer der bedrängten Kreatur, das Gemüth einer herzlosen Welt, wie sie der Geist geistloser Zustände ist. Sie ist das Opium des Volks". Maar meer dan opium van en voor het volk te zijn, is religie de springstof van de verongelijkte. Niet kernwapens vormen een bedreiging voor de wereldvrede, maar religies. Het probleem met religies is de beleider ervan: het defecte individu met zijn tekorten - waaronder tekort aan humor wel het grootste is. Het is een zondig individu overeenkomstig de leer van de privatio boni. Het religieuze bewustzijn is een toestand die een bovenmenselijke harmonie vereist met al dat is; feitelijk een vorm van zorgeloosheid of gelassenheit. Ons al te menselijke gemoed is daartoe niet in staat; dat komt niet verder dan een pathologische geloven: een moeten geloven in een opperwezen om het eigen defect voortdurende bevestigd en opgeheven te zien. De zielenpijn die daaruit ontstaat moet gedeeld worden en dat gebeurd in de geloofsgroep. In het gezamenlijk geloven van de groep wordt het schijnbare gelijk van elke individuele gelovige oneindig teruggespiegeld tot de caleidoscopische zinsbegoocheling van superioriteit ten opzichte van alle ongelovigen. Op wonderbaarlijke wijze is het depressieve tekort getransformeerd in een manisch teveel.

Het symmetrisch patroon van de caleidoscoop zien we terug in de architectuur van geloofshuizen: deze architectuur is een uitdrukking van de transformatie; zij wil een bevestiging zijn van de eigen grootsheid en een middel ter intimidatie van de ander. In laatste instantie moet de ander bekeerd of onderworpen worden. Dan is religie zoals Marx zegt inderdaad het hart van een harteloze wereld.

Het is niet zomaar dat Jezus zelf geen kerk stichtte. Jezus heeft nooit enige moeite gedaan om zijn woorden te laten voortbestaan. Hij heeft niets geschreven, geen gebouwen ingericht voor lessen, laat staan dat hij een organisatie als een kerk heeft gevestigd. Jezus lijkt in dit opzicht op Boeddha. Beide wijken in essentie af van Mozes en Mohammed die respectievelijk de Israëlitische godsdienst en het Islamitisch kalifaat stichtten.

woensdag 15 februari 2012

Return to the dark side of the moon

Nu bekend is geworden dat president Eisenhower in de jaren 50 drie maal contact zou hebben gehad met buitenaardse afgezanten laait de discussie weer op over de waarschijnlijkheid van contact met intelligent buitenaards leven. Het argument dat meestal gebruikt wordt tegen deze waarschijnlijkheid concentreert zich op het window of opportunity of de unieke kans dat bezoek van intelligent buitenaards leven samenvalt met het moment dat de mens sowieso in staat is dit leven waar te nemen. Gegeven dat het heelal bijna 14 miljard jaar oud is en wij nog maar zo kort serieus onderzoek doen naar de ruimte buiten ons, is de kans van een ontmoeting minder dan minimaal. In de tijdspanne van het universum is de aanwezigheid van de mens een seconde en de moderne samenleving 1/100 daarvan.

Wat de aanhangers van dit argument vergeten is dat er helemaal geen sprake hoeft te zijn van een unieke kans om de eenvoudige reden dat intelligent buitenaards leven hier altijd al geweest is, of in ieder geval zolang de mens bestaat. Veel archeologische en kunsthistorische artefacten ondersteunen deze aanname.

Of buitenaards leven in enigerlei vorm bestaat is zelfs voor het Vaticaan geen vraag meer. José Gabriel Funes, Jezuït en hoofd astronomie van het Specola Vaticana zei tijdens een conferentie over dit onderwerp in 2009: 'Net zoals er talloze levensvormen op Aarde zijn, kunnen er andere wezens, ook intelligente, (op andere planeten) bestaan, eveneens geschapen door God. Dat is niet in strijd met ons geloof, want wij kunnen geen grenzen stellen aan de creatieve vrijheid van God.'

Val Camonica, Italie, 10.000 v. Chr.

dinsdag 14 februari 2012

Aan de horizon verschijnt u

De mens is het midden tussen hemel en aarde.

vrijdag 10 februari 2012

Telekinetisch leven

Elke houding is de vorm van een gedachte. Met elk gedrag wordt een gemoedstoestand of boodschap ten toon gespreid. 

woensdag 1 februari 2012

Het land Mordor

De mensen vervelen me. Ze zijn overal hetzelfde geworden. Toen ik als kind tijdens zomervakanties de landsgrens passeerde zag ik spannende andere levens en ik vroeg me altijd af hoe ze daar de dingen deden die wij thuis op onze manier doen. Hoe gingen die kinderen naar school daar hoog in de bergen of diep in de woestijn. Hoe overleefden die mensen de winter in hun tochtige boerderijtjes. Aan hun muren hing een droevige en bloedende christus aan het kruis. Er omheen gespijkerd hingen lijstjes met vergeelde foto's van zonen die niet waren teruggekeerd uit de Grote Europese Oorlog. In de woestijn zaten mannen in lange jurken stil in een kring bijeen rond een hoogbrandend vuur. Boven ons aan de zwarte hemel vielen sterren omlaag. Ik droomde van herbergen waar reizigers onder het flakkerende kaarslicht elkaar over hun reizen vertelden. En het leven was die reis. Waar zijn die mensen gebleven? Wat is er met die vermetelheid gebeurd?