vrijdag 30 maart 2012

In blijde verwachting

Een tijdje terug verklaarde Bram Moszkowicz bij Pauw en Witteman dat hij als gevolg van zijn tragische familieverleden de verdediging van de democratische rechtstaat boven alle andere dingen stelt. Alternatieve samenlevingsvormen hebben om aan de macht te komen en te blijven niet zelden naar systematisch geweld gegrepen. Zijn voorkeur voor de democratische rechtstaat verklaart de bereidheid van Moszkowicz om zelfs de meest gore idioot te verdedigen. Bram deelt dit uitgangspunt met de meeste strafpleiters van ons land. Het is de contradictie van de rechtstaat: om de onschuldigen te beschermen moeten de schuldigen verdedigd worden.

Meer moeite hebben diezelfde strafpleiters, en om nu begrijpelijke redenen, met de verdediging van leden van dictatoriale overheden wier misdaden een ideologische basis hebben. Door deze stellingname impliceren Moszkowicz en collega's dat individueel geweld minder slecht is dan systematische geweld: de moordenaar die handelt op basis van economische motieven of uit perferse lustgevoelens of wraak, zo'n dader is meer verdedigbaar dan de commandant van een eenheid die een ideologische zuivering doorvoert in opdracht van een junta.

Wat Moszkowicz cs gemakshalve vergeet is dat de misdaden in bijvoorbeeld het derde rijk, ten minste wat het motief van de daders betreft, ook gepleegd zijn uit wraak over een ongelijke welvaartsverdeling en door dezelfde soort verdorven personen als het geval is bij individueel geweld.

Het tragische probleem is dat de achtergrond van de daad voor het slachtoffer niets uitmaakt. De democratische rechtstaat heeft om reden van bovenstaande contradictie noodgedwongen meer oog voor de dader dan voor het slachtoffer. Om onschuld an sich te beschermen staren we ons blind op de verdediging van de misdadiger in plaats van ons de vraag te stellen hoe we de misdaad kunnen voorkomen. Onderhand is voldoende duidelijk dat een misdadige inslag overerfbaar is en armoede en sociale achterstand de kans op een criminele toekomst vergroot. Daarnaast heeft de morele armoede van de zakelijke elite aangetoond dat ook rijkdom geen garantie is voor een goede opvoeding. Als we de focus willen verleggen naar het voorkomen van misdadige potenties kan dat alleen als we kiezen voor systematische geboortebeperking die gebaseerd is op onderzoek naar de particuliere, biologische en sociaal-economische wenselijkheid van de zwangerschap en de morele dimensie van de aanstaande ouders.