Het verdriet weggewassen

Mensen huilen veelal niet wanneer ze geconfronteerd worden met een dramatische gebeurtenis maar als zij zich deze gebeurtenis herinneren. Op het moment zelf blokkeert de shock een onmiddellijke emotionele reactie; dat is ook de functie van de shock.

Vaak slaat men een hand voor de mond om te voorkomen dat een klank ontsnapt aan de keel; de klank die de waarheid van het moment zou bevestigen. Daar vindt de vocale taal zijn oorsprong. Ooit was de aarde stil. De eerste klank uit de keel van een organisme beaamde de waarheid van het bestaan.

In de herinnering wordt de gebeurtenis door de hersenen gereproduceerd inclusief het eigen ik temidden van de gebeurtenis. De shock maakt plaats voor een geobjectiveerd ego. Juist de objectivering opent vreemd genoeg de mogelijkheid van verdriet - en daarmee van verwerking.

Het verdriet betrekt zich daarom doorgaans op het verlies van een geliefde tot opzichte van het eigen ik en de onomkeerbaarheid van dit verlies. Het herinneringsbeeld met alle details van de verloren geliefde vult de ogen en de reflex van het huilen is iets wonderlijk menselijks. Door te huilen wast de mens het beeld uit zijn ogen. De bijkomende reactie waarbij een hand voor de ogen wordt geslagen en het hoofd wordt gebogen komt voort uit de wens om het verschrikkelijke dat op het geestesoog wordt geprojecteerd niet te hoeven zien.

De ontaarding van de entropie

Veroudering in de natuur wordt verklaard vanuit de 2de wet van de thermodynamica. Volgens deze wet maximaliseert de entropie of ontaarding in een gesloten systeem tot het moment van totale desintegratie. Op dat moment is alle energie in het systeem verbruikt en is er sprake van een hernieuwd maar onwrikbaar en doods evenwicht.

Deze geldige redenering gaat op voor een gesloten systeem van dezelfde orde, bijvoorbeeld de moleculaire orde van de natuur. De vraag is daarentegen of er wel sprake kan zijn van een werkelijk gesloten systeem als je de ziel of de geest in het spel brengt. Deze entiteiten, gesteld dat ze bestaan, verbinden ons met een andere orde en openen als zodanig het ogenschijnlijk gesloten systeem van de natuur. Onsterfelijkheid van de ziel heeft hiermee te maken.

De 2de wet van de thermodynamica geldt alleen in een gesloten systeem; de wet is daarom an sich begrenst en merkwaardigerwijs op zichzelf van toepassing.

Jeugdherinnering II

We liepen langs de bochtige Witte Singel. We wisten niets van doodgaan en alles van eeuwig leven. Onze ogen stonden wijd open. Ik zag een witte zwaan als een absoluut vorst over het water van de singel regeren. En hoog boven ons dreven grote witte wolken als de schepen van Conquistadores naar de einder. Het was lente en er stond een harde wind. We kenden het geheim van de natuur die, zoals we van de Grieken geleerd hadden, zich van nature verbergt. Het was een moment en ik wist toen al dat ik het me later zou herinneren. Ik kijk erin als in een hologram en zie ons gaan. Onsterfelijk, onstoffelijk, nochtans van deze wereld. En toch ben je dood.